Renk körlüğü, Kuzey Avrupa kökenli erkeklerin yaklaşık 8%'sini ve kadınların 0,5%'sini etkilemektedir. Bu, nüfusun önemli bir oranıdır ve insan gözünün nasıl çalıştığını ve renk körlüğünün bir kişinin renk algısını nasıl etkileyebileceğini anlamak önemlidir. Bu blog yazısında, gözdeki fotoreseptörleri ve bunların renk körlüğü ile ilişkisini inceleyeceğiz.
Gözün Hangi Kısmı Fotoreseptör İçerir?
Retina, gözünüzün arkasındaki ince bir sinir dokusu tabakasıdır. Fotoreseptörlerin - gelen fotonları algılayan ve beyne sinyaller gönderen ışığa duyarlı hücreler - bulunduğu yerdir.
Gözdeki Fotoreseptörler Nasıl Çalışır?
Fotoreseptörler, retinada ışığı algılayabilen özelleşmiş nöronlardır. İki tür fotoreseptör vardır: çubuklar ve koniler.
Çubuklar ve koniler, farklı dalga boylarındaki ışığı emen ve onu elektrik sinyallerine dönüştüren bir protein ailesi olan farklı türde fotopigmentler içerir. Çubuklar konilerden çok daha hassastır ve bize gece görüşünün yanı sıra çevresel görüş de sağlarlar. Çubuklar ayrıca konilerden daha hızlı tepki verir ve gözdeki diğer nöronlardan daha hızlı yenilenir.
Çubuk fotoreseptörler en iyi loş ışıkta çalışır ve düşük aydınlatma koşulları altında siyah-beyaz görüntüleri görmenizi sağlar. Renkli görüşe sahip değildirler ancak retinanızdaki hareket veya kontrast değişikliklerine yanıt verdikleri için grinin tonlarını beyazdan siyaha kadar ayırt edebilirler.
Koni fotoreseptörleri renkli görmeyi sağlar ve gözünüze aynı anda çok sayıda görsel bilginin geldiği parlak ışık koşullarında en iyi şekilde çalışır. Üç tipte bulunurlar: S-konileri (kısa dalga boylarına duyarlı), M-konileri (orta dalga boylarına duyarlı) ve L-konileri (uzun dalga boylarına duyarlı). Her tipin, aynı koni tipindeki diğer pigmentler tarafından emilenlerden farklı renkleri emen kendine özgü bir fotopigmenti vardır.
Bu üç tip koniden gelen sinyallerin kombinasyonu tüm renk spektrumunu görmemizi sağlar. Ancak, bu konilerden herhangi biri düzgün çalışmıyorsa, renk görüşü etkilenebilir.
Renkleri Görmede Fotoreseptörlerin Rolü
Fotoreseptör, ışığı algılayan ve beyne bir sinyal gönderen özelleşmiş bir hücredir. Retinanızda iki tür fotoreseptör vardır: çubuklar ve koniler.
Retina, gözünüzün arkasında ışığa duyarlı bir doku tabakasıdır. Görsel bilgiyi optik sinir aracılığıyla beyninize gönderir.
Şunlar var iki tip fotoreseptör retinada: çubuklar ve koniler. Çubuklar gece görüşü için, koniler ise renkli görüş içindir.
Çubuklar ışığa konilerden çok daha duyarlıdır, bu nedenle karanlık olduğunda veya düşük ışık koşullarında bir şey görmeye çalıştığınızda kullanılırlar - yıldızlı bir gökyüzüne bakmak veya loş bir odada bir şey okumaya çalışmak gibi.
Koniler Renkleri görmemizi sağlarlar çünkü maruz kaldıkları ışık dalga boylarına (renklere) bağlı olarak farklı tepkiler verirler. Opsin adı verilen pigmentler içerirler ve bunlar ışığın belirli dalga boylarını emerek ya da sinir lifleri boyunca beyne gönderilebilen elektrik sinyallerine dönüştürerek tepki verirler, böylece etrafımızdaki renkleri görebiliriz.
Renk Körlüğü Nedir
Renk körlüğü veya renk görme eksikliği, bir kişinin belirli renkleri ayırt etmekte zorlandığı bir durumdur. Birkaç farklı renk körlüğü türü vardır, ancak en yaygın olanı kırmızı-yeşil renk körlüğüdür.
Kırmızı-yeşil renk körlüğü genellikle M ve L konilerinin hassasiyetini etkileyen genetik bir mutasyondan kaynaklanır. Çoğu durumda, bu mutasyon M ve L konilerinin benzer bir duyarlılığa sahip olmasına neden olur, bu da beynin kırmızı ve yeşil arasında ayrım yapmakta zorlandığı anlamına gelir.
Renk körlüğünün üç ana türü vardır: monokromi, dikromi ve anormal trikromi. Tek renklilik, kişinin yalnızca siyah, beyaz ve gri tonlarında gördüğü nadir bir renk körlüğü biçimidir. Dikromasi, kişinin üç koni türünden birinin eksik olduğu daha yaygın bir renk körlüğü biçimidir. Anormal trikromasi, bir kişinin üç tip koniye de sahip olduğu, ancak bunlardan birinin diğerlerinden daha az hassas olduğu hafif bir renk körlüğü şeklidir.
Fotoreseptör Disfonksiyonu Körlüğe Nasıl Yol Açar?
Renk körlüğü, gözünüzdeki koni setlerinden biri veya daha fazlasıyla ilgili bir sorundan kaynaklanabilir. Retinada üç tip koni vardır:
. Mavi koni mavi ışığın algılanmasından sorumludur. Görünür spektrumun yaklaşık 3%'si olan yaklaşık 440 nanometre (nm) dalga boyunu algılayabilir. Aynı zamanda yeşil ve sarı renklerin algılanmasından da sorumludur.
Yeşil koni. Yeşil koni yeşil ışığı algılar ve renk ayrımının yaklaşık 50%'sinden sorumludur. Mavi koniden biraz daha yüksek bir duyarlılığa sahiptir, ancak yalnızca 535 nm'ye kadar olan bir dalga boyunu algılayabilir, bu da görünür spektrumun kabaca 4%'si kadardır.
Kırmızı koni. Kırmızı koni kırmızı ışığı algılar ve renk ayrımının yaklaşık 25%'sinden sorumludur. Diğer iki koni gibi, 560 nm veya görünür spektrumun 3%'sinde maksimum duyarlılığa sahiptir.
Renk körlüğü olan kişilerde bir renk diğeriyle karıştırılır veya hiç görülemez.
Bir kişi bir veya daha fazla kusurlu koniye (hatta üçüne de) sahip olduğunda, spektrumun belirli bölümlerindeki dalga boylarını ayırt edememesi nedeniyle bu renkleri birbirinden farklı olarak algılayamadığı için belirli renkleri görmekte sorun yaşayacaktır.
Renk körlüğünün en yaygın türü, bazı renklerin veya tüm renklerin yeşil ve kırmızı ile karıştırılmasıyla ortaya çıkar, ancak çoğunlukla kırmızı ve yeşil karıştırılır.
Renk Körlüğü Her Zaman Fotoreseptör Disfonksiyonuyla mı İlişkilidir?
Renk körlüğü her zaman fotoreseptör işlev bozukluğuyla ilişkili değildir. Renk körlüğü, gözün arkasında ışığı elektrik sinyallerine dönüştüren ışığa duyarlı doku olan retinadaki genetik bir kusurdan kaynaklanabilir. renk körlüğü, gözdeki konileri ve çubukları etkileyen genetik bir özelliktir.
Renk Körlüğü ile Yaşamak
Renk körlüğü ile yaşamak, özellikle rengin önemli olduğu durumlarda zorlayıcı olabilir. Örneğin, kırmızı-yeşil renk körlüğü olan bir kişi kırmızı ve yeşil trafik ışıklarını ayırt etmekte zorlanabilir ve bu da araç kullanırken tehlikeli olabilir. Ayrıca renk körlüğü, farklı renklerdeki giysileri ayırt etmeyi veya renk kodlu çizelge ve grafikleri okumayı zorlaştırabilir.
Bununla birlikte, renk körlüğü olan kişilerin bu zorlukların üstesinden gelmelerine yardımcı olabilecek bazı stratejiler vardır. Örneğin, aşağıdakileri kullanmak renk düzeltici kontaklar farklı nesneler arasında ayrım yapmayı kolaylaştırabilir. Renk kodlamasından kaçınmak veya alternatif etiketleme sağlamak da yardımcı olabilir.
Sonuç
Gözdeki fotoreseptörleri ve bunların renk körlüğü ile ilişkisini anlamak, kapsayıcı tasarımlar ve ortamlar oluşturmak için önemlidir. Renk körlüğü zorluklara yol açabilse de, bu rahatsızlığa sahip kişilerin günlük yaşamlarında yollarını bulmalarına yardımcı olabilecek stratejiler vardır. Renk körlüğüne ve etkilerine dikkat ederek, herkes için daha erişilebilir ve sıcak alanlar yaratabiliriz.
Sıkça Sorulan Sorular
Beynin hangi bölümünde fotoreseptör vardır?
Fotoreseptörler, gözde ışığı elektrik sinyallerine dönüştüren hücrelerdir. Retina iki tip fotoreseptör içerir: çubuklar ve koniler. Çubuklar loş ışıkta görmeyi sağlarken koniler renkli görmeyi sağlar. Her biri farklı bir dalga boyuna veya renge duyarlı olan üç tip koni vardır: kırmızı, mavi ve yeşil.
Retina, gözünüzün arkasında ışığı algılayan milyonlarca fotoreseptör hücre içeren ince bir doku tabakasıdır. Bu hücreler ışığı, optik sinir boyunca beyninize giden elektrik sinyallerine dönüştürür. Beyniniz daha sonra bu sinyalleri görüntü olarak yorumlar.
İnsan gözünde hangi fotoreseptörler vardır?
Üç ana fotoreseptör tipi çubuklar, koniler ve melanopsin hücreleridir.
Çubuklar ve koniler, parlak ışıkta renkleri ve şekilleri görmenize yardımcı olan fotoreseptörlerdir. Gözlerinizde yaklaşık 120 milyon çubuk ve 6 milyon koni vardır. Çubuk hücreleri, gece veya bulutlu bir gün gibi loş ışıkta siyah ve beyazı görmenizi sağlar. Koni hücreleri ise parlak ışıkta renkleri görmenizi sağlar.
İnsan gözünde kaç tane fotoreseptör vardır?
İnsan retinasındaki koni sayısı yaklaşık olarak 6 milyon koni makulanın milimetre karesi başınaretinanın merkezinde bulunan ve bize yakın nesnelere odaklanmamızı sağlayan bir bölgedir. Her bir koni, ışığın farklı dalga boylarına (renklerine) duyarlı birden fazla ışığa duyarlı pigment içerir. Mevcut her bir pigmentin miktarı, her bir koninin belirli renklere ne kadar hassas olduğunu belirler.
Yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD), Amerika Birleşik Devletleri'nde 50 yaşın üzerindeki kişilerde görme kaybının önde gelen nedenidir.
YBMD, gözün arka kısmındaki ışığa duyarlı doku olan retinanın altında drusen adı verilen bir madde oluştuğunda meydana gelir. Drusen, retina pigment epitelinin altında biriken anormal protein birikintileridir. RPE, besinleri retinadaki hücreler olan ve ışığı beyin tarafından işlenmek üzere optik sinir boyunca ilerleyen sinir sinyallerine dönüştüren fotoreseptörlere taşır.
Kişi yaşlandıkça, drusen büyüyebilir ve yakındaki retina hücrelerine zarar verebilir. Bu durum, tam görme kaybı ve körlük de dahil olmak üzere bir dizi ciddi soruna yol açabilir.
Renk körlüğü için herhangi bir tedavi veya iyileştirme var mı?
Kısa cevap hayır, renk körlüğünün tedavisi yok.
Körlük gözlük veya kontakt lens ile düzeltilebilir mi?
Kısa cevap şu gözlük veya kontakt lens ile görüşünüzü düzeltebilirsinizAncak bu her zaman kolay ve hatta mümkün değildir.
En temel düzeyde, gözlükler ve kontakt lensler korneanızın şeklini değiştirerek (gözlükler) veya ışığın korneanızdan geçmesini kolaylaştırarak (kontakt lensler) nesneleri daha net görmenizi sağlar.
Dolayısıyla, astigmatizm veya miyopluk gibi bir göz sorununuz varsa, gözlük veya lensler bu sorunların düzeltilmesine yardımcı olabilir. Bu durum özellikle yaşam kalitenizi etkileyecek kadar ciddi ise geçerlidir.
Katarakt, keratokonus ve ışığın gözden nasıl geçtiğini etkileyen diğer durumlar gibi görme sorunlarını düzeltmeye yardımcı olabilecek cerrahi seçenekler de vardır.
Kırmızı-yeşil renk körlüğü ne kadar yaygındır ve kadınlarla erkekleri eşit derecede etkiler mi?
Kırmızı-yeşil renk körlüğü en yaygın renk görme eksikliği türüdür. Amerika Birleşik Devletleri'nde erkeklerin yaklaşık 8%'sini ve kadınların 0.5%'sini etkiler, ancak diğer popülasyonlarda çok daha yüksek olabilir.
Renk körlüğü olan kişiler için herhangi bir iş veya kariyer kısıtlaması var mı?
Bu sorunun cevabı sanıldığı kadar basit değildir. Basit cevap evet, renk körlüğü olan kişiler için kısıtlı olan işler ve kariyerler var.
Renk körüyseniz, renkleri doğru görme becerisine büyük ölçüde dayanan belirli kariyerleri takip edemeyebilirsiniz. Örneğin, satış alanında çalışıyorsanız, kırmızı ve yeşili ayırt edememek, tasarımlarında bu renkleri belirgin bir şekilde kullanan giysi veya araba gibi ürünleri satma yeteneğinizi engelleyebilir. Benzer şekilde, tıp alanında çalışıyorsanız, birinin sarılık olup olmadığını anlayamamak yanlış teşhise veya daha da kötüsü ölüme yol açabilir!
Renk körlüğü olan çocuklar yine de sanat derslerine veya renk ayrımı içeren diğer etkinliklere katılabilir mi?
Bu sorunun cevabı renk körlüğünün türüne bağlıdır.
Protanopisi olan çocuklar (kırmızı-yeşil renk körlüğü) kırmızı ve yeşilin belirli tonları arasında ayrım yapmakta zorluk çekebilir. Bu durum renkleri ayırt etmelerini zorlaştırabilir, ancak sanat derslerine veya renk ayrımını içeren diğer etkinliklere katılmalarını engellemez.
Döteranopisi (kırmızı-yeşil renk körlüğü) olan çocuklar, kırmızı ve yeşilin yanı sıra mavi ve sarının belirli tonları arasında ayrım yapmakta zorluk çekebilirler, ancak renk ayrımı gerektiren her türlü etkinliğe katılabilmelidirler.
Tritanopisi (mavi-sarı renk körlüğü) olan çocuklar mavi ve sarının belirli tonları arasında ayrım yapmakta zorluk çekeceklerdir, ancak renk ayrımı gerektiren her türlü aktiviteye katılabilmelidirler.
Renk körlüğünü sonradan geliştirmek mümkün mü, yoksa doğuştan gelen bir şey mi?
Evet, yaşamın ilerleyen dönemlerinde renk körlüğü geliştirmek mümkündür. Bazı durumlarda, renk körlüğü bir yaralanma veya kafa travması nedeniyle edinilebilir. Bu tür renk görme eksikliğine şu ad verilir edinilmiş renkli görme yetersizliği (ACVD).
Diğer durumlarda, ACVD göz hastalığı veya yaşlanmadan kaynaklanır. Maküler dejenerasyonu olan kişiler bu tür renk görme bozukluğundan etkilenebilir.
Renk körlüğü genellikle doğuştan gelen genetik bir durumdur. Bununla birlikte, renk körü olmayan birinin hayatının ilerleyen dönemlerinde renk körü olması mümkündür
Renk körlüğünü teşhis etmek için ne tür testler kullanılır ve bunlar ne kadar doğrudur?
Renk körlüğü testinin en yaygın türü Ishihara testidir. Bir kişinin kırmızı-yeşil renk körlüğüne sahip olup olmadığını ortaya çıkarmak için bir dizi renkli nokta kullanır. Noktalar, arkalarına gizlenmiş sayılar ve sembollerle daireler halinde düzenlenmiştir.
Diğer test türleri arasında Farnsworth D-15 testi ve sözde izokromatik plakalar (mavi-sarı ayrımını ölçen) bulunmaktadır. Bu testler bir göz sağlığı uzmanı tarafından uygulanabilir veya internetten satın alınabilir.
Bu tür testlerden elde edilen sonuçlar genellikle renk körlüğünü teşhis etmek için yeterince doğru kabul edilir, ancak her zaman yüzde 100 güvenilir değildir. Mavi-sarı renk körlüğü veya tam renk görme yetersizliği gibi diğer renk görme yetersizliği türlerini tespit edemeyebilirler.
Aşağıdaki Yazıları da Beğenebilirsiniz
Renk Körü Fener Testi Görme Yetiniz Hakkında Size Ne Söyler?
Kırmızı Yeşil Renk Körlüğü: Komple Kılavuz 2023
Sadece Bir Gözünüz Renk Körü Olabilir mi?
Kırmızı-Yeşil Renk Körü Gözlükleri İlginizi Çekebilir
COVISN TPG-038 Dış Mekan İç Mekan Düzeltici Renk Körlüğü Gözlükleri
COVISN TPG-200 Renk Körü Gözlük İç Mekan Dış Mekan
TPG-288 Kırmızı Yeşil Renk Körleri İçin En İyi Renkli Lensler
