Kleurenblindheid treft ongeveer 8% van de mannen en 0,5% van de vrouwen van Noord-Europese afkomst. Dit is een aanzienlijk deel van de bevolking en het is belangrijk om te begrijpen hoe het menselijk oog werkt en hoe kleurenblindheid de kleurwaarneming van een persoon kan beïnvloeden. In deze blogpost verkennen we de fotoreceptoren in het oog en hoe deze verband houden met kleurenblindheid.
Welk deel van het oog bevat fotoreceptoren?
Het netvlies is een dunne laag neuraal weefsel achter in je oog. Hier bevinden zich fotoreceptoren - lichtgevoelige cellen die binnenkomende fotonen detecteren en signalen naar de hersenen sturen.
Hoe fotoreceptoren in het oog werken
Fotoreceptoren zijn gespecialiseerde neuronen in het netvlies die licht kunnen detecteren. Er zijn twee soorten fotoreceptoren: staafjes en kegeltjes.
Staafjes en kegeltjes bevatten verschillende soorten fotopigmenten, een familie eiwitten die licht van verschillende golflengten absorberen en omzetten in elektrische signalen. Staafjes zijn veel gevoeliger dan kegeltjes en geven ons nachtzicht en perifeer zicht. Staafjes reageren ook sneller dan kegeltjes en regenereren sneller dan andere neuronen in het oog.
Staafjesfotoreceptoren werken het best bij weinig licht en stellen je in staat om zwart-witbeelden te zien bij weinig licht. Ze hebben geen kleurenvisie maar kunnen grijstinten van wit tot zwart onderscheiden omdat ze reageren op beweging of contrastveranderingen op je netvlies.
Kegelfotoreceptoren zorgen voor kleurenzicht en werken het best bij helder licht waar veel visuele informatie tegelijk je oog binnenkomt. Ze zijn er in drie soorten: S-conen (gevoelig voor korte golflengten), M-conen (gevoelig voor middellange golflengten) en L-conen (gevoelig voor lange golflengten). Elk type heeft zijn eigen unieke fotopigment dat kleuren anders absorbeert dan andere pigmenten binnen hetzelfde kegeltype.
De combinatie van signalen van deze drie soorten kegeltjes zorgt ervoor dat we het volledige kleurenspectrum kunnen zien. Als een van deze kegeltjes echter niet goed werkt, kan het kleurenzicht worden beïnvloed.
De rol van fotoreceptoren bij het zien van kleuren
Een fotoreceptor is een gespecialiseerde cel die licht detecteert en een signaal naar de hersenen stuurt. Je netvlies heeft twee soorten fotoreceptoren: staafjes en kegeltjes.
Het netvlies is een laag lichtgevoelig weefsel aan de achterkant van je oog. Het stuurt visuele informatie via de oogzenuw naar je hersenen.
Er zijn twee soorten fotoreceptoren in het netvlies: staafjes en kegeltjes. Staafjes zorgen voor nachtzicht, terwijl kegeltjes voor kleurenzicht zorgen.
Staven zijn veel gevoeliger voor licht dan kegeltjes, dus ze worden gebruikt als het donker is of als je iets probeert te zien bij weinig licht - zoals kijken naar een sterrenhemel of iets proberen te lezen in een schemerige kamer.
Kegels stellen ons in staat om kleur te zien omdat ze verschillend reageren afhankelijk van de golflengte van het licht waaraan ze worden blootgesteld (kleuren). Ze bevatten pigmenten die opsines worden genoemd en die reageren op bepaalde golflengten van het licht door ze te absorberen of om te zetten in elektrische signalen die langs zenuwvezels naar de hersenen kunnen worden gestuurd, zodat we kleuren om ons heen kunnen zien.
Wat zijn kleurenblindheid
Kleurenblindheid of kleurenblindheid is een aandoening waarbij iemand moeite heeft om bepaalde kleuren te onderscheiden. Er zijn verschillende soorten kleurenblindheid, maar de meest voorkomende is rood-groen kleurenblindheid.
Rood-groene kleurenblindheid wordt meestal veroorzaakt door een genetische mutatie die de gevoeligheid van de M en L kegeltjes beïnvloedt. In de meeste gevallen zorgt deze mutatie ervoor dat de M en L kegeltjes een vergelijkbare gevoeligheid hebben, wat betekent dat de hersenen moeite hebben met het onderscheiden van rood en groen.
Er zijn drie hoofdtypen kleurenblindheid: monochromie, dichromie en afwijkende trichromie. Monochromie is een zeldzame vorm van kleurenblindheid waarbij iemand alleen zwart, wit en grijstinten ziet. Dichromaat is een meer voorkomende vorm van kleurenblindheid waarbij iemand een van de drie soorten kegeltjes mist. Anomale trichromatie is een milde vorm van kleurenblindheid waarbij iemand alle drie de soorten kegeltjes heeft, maar één ervan minder gevoelig is dan de andere.
Hoe fotoreceptordysfunctie blindheid veroorzaakt
Kleurenblindheid kan het gevolg zijn van een probleem met een of meer van de sets kegeltjes in je ogen.Er zijn drie soorten kegeltjes in het netvlies:
. De blauwe kegel is verantwoordelijk voor het detecteren van blauw licht. Hij kan een golflengte van ongeveer 440 nanometer (nm) detecteren, wat ongeveer 3% van het zichtbare spectrum is. Hij is ook verantwoordelijk voor het detecteren van groene en gele kleuren.
Groene kegel. De groene kegel detecteert groen licht en is verantwoordelijk voor ongeveer 50% kleurdiscriminatie. Hij heeft een iets hogere gevoeligheid dan de blauwe kegel, maar kan slechts een golflengte tot 535 nm detecteren, wat ruwweg 4% van het zichtbare spectrum is.
Rode kegel. De rode kegel detecteert rood licht en is verantwoordelijk voor ongeveer 25% kleurdiscriminatie. Net als de andere twee kegels heeft deze een maximale gevoeligheid van 560 nm, ofwel 3% van het zichtbare spectrum.
Bij mensen met kleurenblindheid wordt de ene kleur verward met de andere of kan helemaal geen kleur worden gezien.
Als iemand een of meer defecte kegeltjes heeft (of zelfs alle drie), zal hij moeite hebben met het zien van bepaalde kleuren omdat hij niet in staat is deze als verschillend van elkaar te herkennen doordat hij geen onderscheid kan maken tussen golflengten in bepaalde delen van het spectrum.
De meest voorkomende vorm van kleurenblindheid treedt op wanneer sommige of alle kleuren worden verward met groen en rood, maar meestal worden rood en groen verward.
Heeft kleurenblindheid altijd te maken met disfunctie van de fotoreceptoren?
Kleurenblindheid is niet altijd gerelateerd aan fotoreceptordisfunctie. Kleurenblindheid kan worden veroorzaakt door een genetisch defect in het netvlies, het lichtgevoelige weefsel achter in het oog dat licht omzet in elektrische signalen. Kleurenblindheid is een genetische eigenschap die de kegeltjes en staafjes in het oog aantast.
Leven met kleurenblindheid
Leven met kleurenblindheid kan een uitdaging zijn, vooral in situaties waar kleur belangrijk is. Iemand met rood-groen kleurenblindheid kan bijvoorbeeld moeite hebben met het onderscheiden van rode en groene verkeerslichten, wat gevaarlijk kan zijn tijdens het autorijden. Daarnaast kan kleurenblindheid het moeilijk maken om onderscheid te maken tussen verschillende kleuren kleding of om kleurgecodeerde grafieken te lezen.
Er zijn echter enkele strategieën die mensen met kleurenblindheid kunnen helpen om met deze uitdagingen om te gaan. Bijvoorbeeld kleurcorrigerende contacten kan het makkelijker maken om onderscheid te maken tussen verschillende objecten. Het kan ook helpen om kleurcodering te vermijden of om alternatieve labels aan te bieden.
Conclusie
Inzicht in de fotoreceptoren in het oog en hoe deze samenhangen met kleurenblindheid is belangrijk om inclusieve ontwerpen en omgevingen te creëren. Kleurenblindheid kan uitdagingen met zich meebrengen, maar er zijn strategieën die mensen met deze aandoening kunnen helpen om hun dagelijkse leven in goede banen te leiden. Door rekening te houden met kleurenblindheid en de effecten ervan, kunnen we toegankelijkere en gastvrijere ruimtes creëren voor iedereen.
Veelgestelde vragen
Welk deel van de hersenen heeft een fotoreceptor?
Fotoreceptoren zijn de cellen in het oog die licht omzetten in elektrische signalen. Het netvlies bevat twee soorten fotoreceptoren: staafjes en kegeltjes. Staafjes zorgen voor zicht bij weinig licht en kegeltjes voor kleurenzicht. Er zijn drie soorten kegeltjes, die elk gevoelig zijn voor een andere golflengte of kleur: rood, blauw en groen.
Het netvlies is een dun laagje weefsel aan de achterkant van je oog dat miljoenen fotoreceptorcellen bevat die licht detecteren. Deze cellen zetten licht om in elektrische signalen die via de oogzenuw naar je hersenen gaan. Je hersenen interpreteren deze signalen vervolgens als beelden.
Welke fotoreceptoren hebben menselijke ogen?
De drie belangrijkste typen fotoreceptoren zijn staafjes, kegeltjes en melanopsinecellen.
Staafjes en kegeltjes zijn fotoreceptoren die je helpen kleuren en vormen te zien in fel licht. Je ogen hebben ongeveer 120 miljoen staafjes en 6 miljoen kegeltjes. Met de staafjescellen kun je zwart en wit zien bij weinig licht, zoals 's nachts of op een bewolkte dag. Met de kegelcellen kun je kleuren zien in helder licht.
Hoeveel fotoreceptoren zitten er in het menselijk oog?
Het aantal kegeltjes in het menselijke netvlies is ongeveer 6 miljoen kegels per vierkante millimeter van de macula, een gebied in het midden van het netvlies waarmee we ons kunnen concentreren op voorwerpen dichtbij ons. Elke kegel bevat meerdere lichtgevoelige pigmenten die gevoelig zijn voor verschillende golflengten (kleuren) van licht. De hoeveelheid van elk pigment bepaalt hoe gevoelig elke kegel is voor bepaalde kleuren.
Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (AMD) is de belangrijkste oorzaak van gezichtsverlies bij 50-plussers in de Verenigde Staten.
AMD ontstaat wanneer een substantie genaamd drusen zich vormt onder het netvlies, het lichtgevoelige weefsel aan de achterkant van het oog. Drusen zijn afzettingen van abnormale eiwitten die zich ophopen onder het retinale pigmentepitheel. Het RPE transporteert voedingsstoffen naar fotoreceptoren, cellen in het netvlies die licht omzetten in zenuwsignalen die door de oogzenuw gaan en door de hersenen worden verwerkt.
Naarmate iemand ouder wordt, kunnen drusen groeien en schade veroorzaken aan netvliescellen in de buurt. Dit kan leiden tot een aantal ernstige problemen, waaronder volledig gezichtsverlies en blindheid.
Zijn er behandelingen of genezingen voor kleurenblindheid?
Het korte antwoord is nee, er is geen genezing voor kleurenblindheid.
Kan blindheid worden gecorrigeerd met een bril of contactlenzen?
Het korte antwoord is dat je kunt je gezichtsvermogen corrigeren met een bril of contactlenzenmaar het is niet altijd gemakkelijk of zelfs mogelijk.
Op het meest basale niveau zorgen brillen en contactlenzen ervoor dat je dingen duidelijker kunt zien door de vorm van je hoornvlies te veranderen (bril) of door het licht gemakkelijker door je hoornvlies te laten gaan (contactlenzen).
Dus als je een oogprobleem hebt zoals astigmatisme of bijziendheid, dan kan een bril of contactlenzen helpen deze problemen te corrigeren. Dit geldt vooral als ze ernstig genoeg zijn om je levenskwaliteit te beïnvloeden.
Er zijn ook chirurgische opties die kunnen helpen bij het corrigeren van zichtproblemen zoals staar, keratoconus en andere aandoeningen die invloed hebben op de manier waarop licht door het oog valt.
Hoe vaak komt rood-groen kleurenblindheid voor en hebben mannen en vrouwen er evenveel last van?
Rood-groene kleurenblindheid is de meest voorkomende vorm van kleurenblindheid. Het treft ongeveer 8% van de mannen en 0,5% van de vrouwen in de Verenigde Staten, maar het kan veel hoger zijn in andere populaties.
Zijn er beperkingen voor banen of carrières voor mensen met kleurenblindheid?
Het antwoord op deze vraag is niet zo eenvoudig als je zou denken. Het eenvoudige antwoord is ja, er zijn banen en carrières die beperkt zijn voor mensen met kleurenblindheid.
Als je kleurenblind bent, is het mogelijk dat je bepaalde carrières die sterk afhankelijk zijn van het vermogen om kleuren goed te zien, niet kunt volgen. Als je bijvoorbeeld in de verkoop werkt, kan het niet kunnen onderscheiden van rood en groen je mogelijkheden belemmeren om producten te verkopen zoals kleding of auto's die deze kleuren prominent in hun ontwerp gebruiken. Ook als je in de geneeskunde werkt, kan het niet kunnen zien of iemand geelzucht heeft leiden tot een verkeerde diagnose of erger nog, de dood!
Kunnen kinderen met kleurenblindheid nog steeds deelnemen aan kunstlessen of andere activiteiten waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen kleuren?
Het antwoord op deze vraag hangt af van het type kleurenblindheid.
Kinderen met protanopie (rood-groen kleurenblindheid) kunnen moeite hebben met het onderscheiden van bepaalde tinten rood en groen. Dit kan het voor hen moeilijk maken om onderscheid te maken tussen kleuren, maar het weerhoudt hen er niet van om deel te nemen aan kunstlessen of andere activiteiten waarbij kleurdiscriminatie een rol speelt.
Kinderen met deuteranopie (rood-groen kleurenblindheid) kunnen moeite hebben met het discrimineren tussen bepaalde tinten rood en groen, en blauw en geel, maar ze zouden moeten kunnen deelnemen aan alle soorten activiteiten waarbij kleurdiscriminatie nodig is.
Kinderen met tritanopie (blauw-geel kleurenblindheid) zullen moeite hebben met het discrimineren tussen bepaalde tinten blauw en geel, maar ze zouden moeten kunnen deelnemen aan alle soorten activiteiten waarvoor kleurdiscriminatie nodig is.
Is het mogelijk om kleurenblindheid op latere leeftijd te ontwikkelen, of is het iets waarmee je geboren wordt?
Ja, het is mogelijk om op latere leeftijd kleurenblindheid te ontwikkelen. In sommige gevallen kan kleurenblindheid ontstaan door een verwonding of trauma aan het hoofd. Dit type kleurenblindheid wordt verworven gebrek aan kleurenzicht (ACVD).
In andere gevallen wordt ACVD veroorzaakt door een oogziekte of veroudering. Mensen met maculadegeneratie kunnen last hebben van dit soort slechtziendheid.
Kleurenblindheid is meestal een genetische aandoening waarmee je geboren wordt. Het is echter mogelijk dat iemand die niet kleurenblind is dit op latere leeftijd wordt.
Welke tests worden gebruikt om kleurenblindheid vast te stellen en hoe nauwkeurig zijn deze?
De meest gebruikte kleurenblindheidstest is de Ishihara test. Deze test maakt gebruik van een reeks gekleurde stippen om aan te tonen of iemand rood-groen kleurenblind is. De stippen zijn gerangschikt in cirkels met cijfers en symbolen erachter verborgen.
Andere soorten testen zijn de Farnsworth D-15 test en de pseudo isochromatische platen (die blauw-geel discriminatie meten). Deze tests kunnen worden uitgevoerd door een oogspecialist of online worden gekocht.
De resultaten van dit soort testen worden meestal als nauwkeurig genoeg beschouwd om kleurenblindheid te diagnosticeren, maar ze zijn niet altijd 100 procent betrouwbaar. Ze zijn mogelijk niet in staat om andere vormen van kleurenblindheid te detecteren, zoals blauw-gele kleurenblindheid of volledige kleurenblindheid.
Misschien vind je de volgende artikelen ook leuk
Wat vertelt de kleurenblindheidstest je over je gezichtsvermogen?
Rood-Groene Kleurenblindheid: Complete gids 2023
Kun je kleurenblind zijn aan maar één oog
Rood-Groene kleurenblinde bril die je misschien interessant vindt
COVISN TPG-038 Corrigerende Kleurenblinde Bril voor Binnen en Buiten
COVISN TPG-200 Kleurenblindbril Binnen Buiten
TPG-288 Best Gekleurde Contactlenzen Voor Rood-Groene Kleurenblinde Mensen
